جلال چراغ‌پور در گفت‌وگو با «فوتبال 360»؛ نمره تیم ملی 14 است

به گزارش فوتبال 360، تیم ملی فوتبال ایران با حضور امیر قلعه‌نویی در سومین دیدار از مرحله سوم مقدماتی جام جهانی 2026 در منطقه آسیا، مقابل ازبکستان با نتیجه بدون گل متوقف شد و ملی پوشان تا به اینجای کار، با 7 امتیاز در رده دوم جدول قرار گرفته و این تیم اکنون خودش را برای انجام یک دیدار حساس برابر قطر آماده می‌کند.

شاگردان امیر قلعه‌نویی در وضعیتی قرار گرفته‌اند که به عقیده بسیاری از کارشناسان دیگر فوتبال جذاب و دلنشینی به اجرا نمی‌گذارند و حتی در 4 دیدار اخیر، تیم ملی 2 برد یک گله به دست آورده و مشخصا از نظر تهاجمی فرم خوبی ندارد. با این‌حال نباید فراموش کرد که تیم ملی ایران در مقابل ازبکستان 10 نفره بود و در مجموع وضعیت فنی شاگردان امیر قلعه‌نویی در این جدال بسیار متفاوت بود و اکنون در فاصله 3 روز تا دیدار با قطر، این تیم خودش را برای انجام یک دیدار بسیار سخت و مهم آماده می‌کند.

در چنین شرایطی، در «فوتبال 360» با جلال چراغ‌پور کارشناس فوتبال ایران گفت‌و‌گویی داشتیم و با او درباره مسائل پیرامون تیم ملی فوتبال ایران، صحبت کردیم.

*وضعیت تیم ملی فوتبال ایران در دیدار مقابل ازبکستان چطور بود؟

این مسئله یک موضوع کلان است و برای جواب دادن به این سوال باید تمام موجودی‌ فوتبال‌مان را در نظر بگیریم تا به نوک هرم برسیم که راسش تیم ملی است و در راس آن، آقای قلعه‌نویی است. این مسئله نیاز به یک نگرش عمیق دارد تا ابتدا مسائل اصلی را بررسی کنیم و سپس به سراغ زیر مجموعه آن برویم.

اگر بخواهیم بدانیم حال فوتبال ایران چطور است، باید حال تک‌تک عناصر برگزاری یک بازی فوتبال را بررسی کنیم؛ باید ببینیم حال برگزارکننده‌ها چطور است؟ حال چمن، رئیس فدراسیون فوتبال، مدرسان، محتوای آموزشی چطور است؟ بعد به سراغ بررسی لیگ برویم و لیگ‌های 1، 2 و 3 را بررسی کنیم و بعد از آن هم به سراغ وضعیت فوتبال پایه برویم. همه این‌ها را که بررسی کردیم یک ظرف داریم که مملو از موضوعات مختلف است که یکی از آن‌ها امیر قلعه‌نویی است. منصفانه نیست که این همه موضوعی که وجود دارد را روی زمین بگذاریم و در این بین مستقیم به سراغ این برویم که عملکرد تیم ملی با ایشان چطور بوده.

ما باید درباره تک‌تک این مسائل 15 دقیقه صحبت کنیم و همچنین یک نفره نباید باشد، بلکه باید چند نفر بنشینند و یک مجمعی باشد که صاحب‌نظران حضور داشته باشند و یک علل یابی کلی صورت بگیرد تا بفهمیم این میزان عقب افتادگی از کجا شروع شده و چرا این اتفاق افتاده است. ما از لحاظ تولید به جایی رسیدیم که دیگر نمی‌توانیم لیگ خودمان را تغذیه کنیم، چه برسد تیم ملی!

ما دیگر مدافع نداریم و مهاجمانی که داریم پا به سن گذشته‌اند و ظواهرش را در تیم ملی می‌توان دید. شما فقط تعویض‌های تیم ملی مقابل ازبکستان را تماشا کنید، ببینید چه کسانی وارد زمین شدند و چه کسانی خارج شدند تا بفهمید آقای قلعه‌نویی و کادرفنی چه چیزی می‌خواهند. این مسئله فقط آقای قلعه‌نویی نیست و هر کس دیگر هم بیاید چون در لیگ بازیکن مدنظرش تولید نمی‌شود، نمی‌داند چه کار کند. 

*در واقع منظور این است که تاریخ انقضای بازیکنان تیم ملی نزدیک شده…

شاید هم منقضی شده باشند. آثار تمام‌شدن را اگر بخواهیم تعریف کنیم با فرض مثال من آندرانیک تیموریان را می‌گویم که در لیگ انگلیس بازی می‌‎کرد و آرام‌آرام آمد به لیگ‌های آسیایی و بعد از آن به ایران رسید. مسیر تمام شدن علی دایی و رونالدو را ببینید و همین الان مسیر تمام شدن سردار آزمون را هم ببینید. با خط هواپیما اوج و فرود آن‌ها را می‌توان دید و می‌بینیم که برخی از آنان در لیگ آلمان دوام نمی‌آورند و به سراغ لیگ‌های حاشیه خلیج فارس می‌روند و با اینکه این مسیر را طی می‌کنند، باز هم در تیم ملی هستند و این جای سوال دارد.

این یک ریزش رو به پایان است و به نظر می‌رسد تیم ملی ایستگاه پایانی است و وقتی شرایط بازی کردن در تیم‌های متوسط نیست، کم‌کم به تیم‌های سطح پایین می‌رسند و از آن سمت جمعی از این بازیکنان در تیم ملی ایران انباشت می‌شوند و زورشان دیگر در صحنه نمی‌رسد و در زمین بازی خطایی انجام می‌دهند که این خطا ضربه‌اش به بازیکن می‌خورد اما ضربه‌ اصلی به ساختار و ستون فوتبال ایران می‌خورد. این تکلی که می‎‌زنند و اخراج می‌شوند، ضعف بدنی است و این کند شدن (perfection: عالی بودن و ایده‌آل بودن) است. عدم پیش‌بینی و عدم شناخت صحنه است. پیر شدن فقط یک مسئله عضلانی نیست در ذهن هم اثر می‌گذارد.

اتفاقاتی که در تیم ملی می‌افتد و به قول خارجی‌ها در (classification: طبقه بندی) قرار دهیم، تکل را نباید یک اشتباه بدانیم. اشتباهش دیر تصمیم گرفتن بود و اشتباهش این بود که پایش را جای خطای اخراج گذاشت و همه این‌ها را بازیکن در هنگام قبل از خطا می‌داند و بازیکن می‌داند چه کار دارد می‌کند و قبل از حرکت این صحنه را در ذهنش تصویر کرده.

از آن تعویض تیم ملی که ناگهان 4 بازیکن باهم می‌روند و می‌آیند، همچین اتفاقی واجب نیست و اگر یک تیم دارد کارش را خوب انجام می‌دهد، دیگر در پلن (B)، این اتفاق می‌افتد که فکر می‌کنیم در بازی مقابل ازبکستان نیاز نباشد. اتفاقاتی که می‌افتد، اتفاقات خوبی نیست و درست است که آقای قلعه‌نویی در راس کار قرار دارد اما مقصر ایشان نیست و این یک حادثه کلی است.

*چگونه می‎‌شود این حادثه را مدیریت کرد؟

حادثه یک مسئله غیرقابل پیش‌بینی است و این یک فرایند دراز مدت که 12 سال پیش آغاز شده و اکنون چون روندش منفی بوده، به آن حادثه می‌گوییم. یک وقتی حدود 9 بازیکن در فوتبال اروپا داشتیم و در لیگ های مختلف از آلمان، اسپانیا، دانمارک، پرتغال، هلند و کشورهای دیگر بازیکن داشتیم و الان بازیکنانی که هستند دیگر مطرح نیستند یا در تیم‌های عربی هستند. الان می‌بینیم که بازیکنان ازبکستانی به ایران می‌آیند یا بازیکنانی می‌آیند که فوتبال‌شان تمام شده و در کشاله‌ها و اعضای بدن خودشان مصدومیت دارند.

*احساس می‌شود دیگر در فوتبال ایران ما آینده‌نگری نداریم…

ابتدا باید ببینیم اتاق فکری داریم یا نه و بعد از آن ببینیم وقتی اجازه می‌دهیم هر بازیکنی وارد فوتبال ایران شود، شرایط به گونه‌ای هست که در لیگ‌های دیگر هم این اجازه داده شود؟ آیا اسپانیا و کشورهای دیگر فیلترهایشان را مدنظر داریم یا نه. بازیکن خارجی هر جا برود باید یک پروسه فنی را پشت سر بگذارد که وحشتناک است و تمامی بدنش را از لیگامنت‌ها تا مفاصل را چک می‌کنند. سلامتی روحی و روانی، فکر، قلب و ذهنش بررسی می‌شود اما در فوتبال ایران چون مرکز تصمیم گیرنده دیگر وجود ندارد و مغز فوتبال‌مان سوخته. 

*در بازی مقابل ازبکستان یک اتفاق قابل توجهی تکرار شد و در واقع از شروع دوره حضور امیر قلعه‌نویی در تیم ملی ایران، 4 نفر دفاعی در بسیاری از بازی‌‎ها تغییر کرده است.

ما یک مشکلی اساسی در ساخت بازیکن دفاعی داریم و این مسئله دیروز و امروز نیست. آقای کی روش هم که 8 سال اینجا بودند، با مدافعانی که داشت در زوج دفاعی خود ترکیب‌های مختلفی را امتحان کرد. پژمان منتظری، مجید حسینی، روزبه چشمی، محمدحسین کنعانی زادگان، مرتضی پورعلی گنجی و دیگر نفرات در این پست تست می‌شدند و اگر نگاه کنید او هم این مشکل را داشت. با این حال سوال این است و این را در نظر داشته باشیم که آقای کی‌روش دفاع سه نفره را نیز مزه‌مزه کرد و سه دفاع مرکز فلت را در شرایطی استفاده کرد که در ذهن داشته باشید، این سیستم به معنای 2-5-3 نیست و در واقع ما درباره یک دفاع زنجیره‌ای صحبت می‌کنیم. وقتی یک تیم 5 نفره دفاع می‌کند، سیستم قدیم نیست. من فکر می‌کنم این مشکلی در صورتی که ما یک دفاع تک نفره دو پا در بین دو دفاع مرکزی بگذاریم و در واقع از یک (Central defence: دفاع میانی) استفاده باید کند و جدای از خوب بودن در سمت چپ و راست، باید بتواند پشت سر آن‌ها را نیز جمع کند و قدیم این پست را افرادی مانند دسایی بازی می‌کرد و این باید مقداری عقب‌تر برود.

در سمت دیگر هم باید یک دفاع راست و چپ مرکزی بگذاریم و دو پیستون داشته باشیم که رونده باشند. به نظرم با این تفکر ما مشکل مرکزمان حل می‌شود و اگر در این بازی با ازبکستان دیدیم که چند بار در وسط زمین تیم‌مان باز بود و حتی یک بازی دوستانه هم در قبل داشتیم که دیدیم از وسط می‌آیند و می‌روند. اگر برای جام جهانی به سمت دفاع سه نفره بروند، بهتر است و ما الان در دفاع راست و چپ مشکل داریم چون فاصله آن‌ها با دفاع وسط زیاد است، یک در آنجا باز است. 

* در بازی مقابل قطر شرایط چگونه است؟

قطر یک پاشنه آشیل دارد. اگر ما آن پاشنه آشیل را آنالیز کنیم و صحنه‌هایش را دربیاوریم و تیم ملی را با تئوری‌های عمیق و مدرن آشنا کنیم و اگر نقطه مرکز دفاع قطر را دربیاوریم و به جای با دو مهاجم، با یک مهاجم فعال در این نقطه بازی کنیم، 3-2 گل به آن‌ها خواهیم زد و گل‌هایی که خورده و باخت‌هایی که داشته از این فضا بوده. کادر آقای قلعه‌نویی باید بنشینند و این صحنه را دربیاورند. هر دو تیم برابر هستیم ولی در این مسئله از ما ضعیف‌تر هستند.

*حال نمره تیم ملی از نظر فنی چند خواهد بود؟

نمره 20 برای قهرمان آسیا است و 20 یعنی عالی؛ نمره ما 15.5 و 16 است و با نگاه به بازی های مقدماتی جام جهانی، نمره ما 14.5 خواهد بود. با چشم غیر مسلح نزول تیم ملی هم مشخص است و ما اینجا از نظر اسراتژی، تاکتیکی و فردی هم آنالیز می‌کنیم. حال هواداری که این‌ها را نمی‌داند و بازی تیم ملی ایران را می‌بیند، قطعا می‌فهمد که روی فرم نیستیم و خیلی مرز به مرز کار می‌کنیم و هر چقدر زمان جلو می‌رود، شتاب و تیزی فوتبالیست‌های ما کم می‌شود.

الان جهانبخش و قدوس را ببینید، این شکلی بودند؟ قلی‌زاده و قایدی در قبلا هم اینطوری بودند؟ حتی در سایر بازیکنان و عزت‌اللهی و خلیل زاده هم این مسئله وجود دارد و این نفرات یک سال دیگر، 2 درجه دیگر کندتر می‌شوند. بالای 40 سال نباید بگوید 6 ماه پیر شدم، بلکه یک سال و 6 ماه پیر شده و این یک ضریب دارد. مثلا انسان بالای 60 سال، می‌بنییم یک انسان موهایش سفید می‌شود و این مسئله در بدن هم هست و من فکر می‌کنم در مجموع تمامی این مسائل، نمره تیم ملی فوتبال ما 14 باشد.