مقایسه سبک بازی در ۵ لیگ معتبر اروپایی؛ سریع‌تر، پرگل‌تر و جذاب‌تر
به گزارش فوتبال ۳۶۰، سبک بازی تیم‌های فوتبال در تاریخ طولانی ورزش برتر بارها تغییر کرده و از این رو به آن رو شده اما در گذر تاریخ فلسفه‌های خاص فوتبال به کشورهای مختلف نسبت داده می‌شود؛ مانند ژوگو بونیتو در برزیل، تیکی‌تاکا در اسپانیا، توتال فوتبال در هلند و کاتناچیو در ایتالیا. در مقایسه سبک بازی تیم‌ها در ۵ لیگ معتبر اروپایی انگاره‌هایی همیشگی وجود دارد. ما فوتبال اسپانیا را به پاس‌های متعدد، سری آ را به عملکرد دفاعی و فوتبال آلمان و انگلیس را به بازی مستقیم‌تر و تهاجمی‌تر می‌شناسیم اما آمارهای جدید ممکن است تا حدودی ناقض این تصورات باشد.
همه فوتبال باشگاهی اسپانیا را به پاس‌کاری مداوم و طرح‌ریزی لاک‌پشتی حملات می‌شناسند اما آمارهای «اوپتا» نشان می‌دهد لالیگا جز در فصل ۰۷-۲۰۰۶، در هیچ فصل دیگری رکورددار بیشترین آمار پاس در بین لیگ‌های معتبر اروپایی نبوده است. این روزها فوتبال ایتالیا به خیمه‌های دفاعی سنگین و بوندس‌لیگا به گگن‌پرسینگ (فشار از بالا با هجمه به مدافع صاحب توپ، مشابه سبک لیورپول کلوپ) شهرت یافته‌اند اما آمار چه می‌گوید؟ تیم‌های حاضر در لیگ‌های مختلف تا چه حد در الگوی بازی با یکدیگر متفاوت هستند؟ هیچ یک از سبک‌های بازی مختلف به عنوان بهترین روش شناخته نمی‌شود و تیم‌ها با توجه به استعدادهای حاضر در ترکیب، حال‌وهوای رختکن، تفکرات سرمربی و وضعیت رقبا و لیگ فلسفه بازی خود را انتخاب می‌کنند. اینکه تیم‌ها هنگام مالکیت چگونه توپ را به جریان درمی‌آورند، بخش بزرگی از فلسفه فکری آنها را به خود اختصاص می‌دهد. ساده‌ترین مولفه در این زمینه بررسی تعداد پاس و سرعت حرکت عمودی (به سمت دروازه حریف) در هر مقطع مالکیت توپ است. تعداد اندک پاس و سرعت بیشتر در پیش‌روی به سمت دروازه حریف نشان از بازی مستقیم دارد و تعداد زیاد پاس و سرعت پیش‌روی کمتر به معنی بازی محتاطانه و طرح‌ریزی آرام خواهد بود. جالب اینکه در ۳ فصل گذشته باشگاه‌های حاضر در لالیگای اسپانیا همیشه سریع‌تر از میانگین توپ را به جریان درآورده‌اند و تیم‌های لیگ برتری علاقه کمتری به بازی مستقیم نشان داده‌اند.
سری آ و لیگ برتر در فصل گذشته سبک بازی محتاطانه و پرملاحظه‌ای را به نمایش گذاشته‌اند و تیم‌های حاضر در این لیگ بیشتر از باشگاه‌های اسپانیا، فرانسه و آلمان احتیاط می‌کنند. جالب اینکه هر ۵ لیگ معتبر اروپایی در طول ۳ فصل گذشته به تدریج به بازی محتاطانه و آرام روی آورده‌اند. بررسی عملکرد تک‌تک تیم‌ها در رقابت‌های فصل جدید فوتبال اروپا نشان می‌دهد تیم‌های بزرگ مطابق انتظار به بازی کند و محتاطانه علاقه دارند. با این حال تماشای نمودار نکات جالبی به همراه دارد و ما جز قدرت‌های مدعی فوتبال در لیگ‌های مختلف نام‌هایی مانند مونتزا، ژیرونا و ساوتهمپتون را هم در قسمت پایین و سمت چپ می‌بینیم. قدیس‌های انگلیس با اصرار بر بازی مالکانه در فصل بازگشت به سطح اول توجه زیادی را به خود جلب کرده‌اند.
کسب مالکیت توپ از دفاع حریف و پس گرفتن توپ در فاصله کمتر از ۴۰ متری دروازه تیم مدافع، یکی از شاخصه‌های مهم بازی تهاجمی است و لیگ برتر انگلیس در این زمینه هم رکورددار است. در ۱۱ فصل اخیر و در ۵ لیگ معتبر اروپایی تنها ۹ بار پیش آمده میانگین بازپس‌گیری توپ در نیمه زمین حریف از عدد ۱۵ در هر مسابقه عبور کند که ۴ مورد در لیگ برتر و ۴ مورد در بوندس‌لیگا رقم خورده است.
بازیسازی از عقب زمین یکی از عناصر مهم در سبک بازی تیم‌های مدرن به شمار می‌رود. این ذهنیت اهمیت مالکیت توپ را نشان می‌دهد و کیفیت حملات تیم را صرف‌نظر از جای‌گیری منظم مدافعان حریف مشخص می‌کند. هیات بین‌المللی فوتبال در سال ۲۰۱۹ قانونی تصویب کرد که طبق آن بازیکنان می‌توانند در داخل محوطه جریمه خودی پاس حاصل از شروع مجدد بازی را در اختیار بگیرند. این قانون به تیم‌های علاقه‌مند به بازی مالکانه برای شروع کم‌خطر کار در خط دفاعی کمک کرد و آمار نشان می‌دهد به طور کلی پاس‌های سالم تیم‌ها در محوطه جریمه خودی سال به سال در حال افزایش است. از ابتدای فصل ۰۷-۲۰۰۶ تاکنون این آمار در هریک از ۵ لیگ معتبر اروپایی حداقل ۴۷ درصد افزایش یافته است و این نسبت در لیگ برتر انگلیس به ۶۵ درصد می‌رسد. میانگین تعداد پاس‌های داده شده در نیمه خودی زمین در این لیگ از حدود ۲۲۰ مورد در فصل ۰۷-۲۰۰۶ به ۳۸۷ پاس در فصل گذشته رسیده.
مدت زمان مفید مسابقات فوتبال یا دوره در جریان بودن توپ به یکی از مولفه‌های مهم در سبک بازی تیم‌ها در سال‌های اخیر تبدیل شده. اصرار نهادهای بالادستی به افزایش زمان مفید در راستای بهبود تجربه هواداران در نهایت به تغییر در شیوه محاسبه وقت‌های تلف‌شده منجر شد اما سبک بازی تیم‌های بزرگ هم در این زمینه تغییراتی داشته. فیفا ۶۰ دقیقه زمان مفید را برای یک مسابقه حالت آرمانی تلقی می‌کند و بررسی‌های مرجع آماری اوپتا نشان می‌دهد از ابتدای فصل ۲۳-۲۰۲۲ تاکنون مدت زمان فعال بازی‌ها در ۵ لیگ معتبر اروپایی حداکثر در حد ۳ درصد (حدود ۲ دقیقه) با هم تفاوت داشته است. لیگ یک فرانسه با ۵۶ دقیقه و ۳۵ ثانیه زمان فعال هر مسابقه رکورددار است و لیگ برتر انگلیس با زمان مشابه ۵۶ دقیقه و ۳۳ ثانیه در رده دوم قرار دارد. تماشاگران مسابقات لالیگا در مقایسه با لیگ برتر انگلیس به طور متوسط در هر مسابقه ۲ دقیقه کمتر فوتبال می‌بینند و این در مجموع فصل به اندازه یک مسابقه کامل خواهد بود.
گل‌های زده اولین و شاخص‌ترین معیار جذابیت مسابقات فوتبال به شمار می‌رود. بررسی میانگین گل‌های زده در ۵ لیگ معتبر اروپایی در ۳ فصل گذشته نشان می‌دهد رده اول، سوم و چهارم در اختیار ۳ فصل اخیر بوندس‌لیگا قرار دارد و رده‌های دوم، ششم و هفتم به ۳ فصل گذشته لیگ برتر انگلیس اختصاص یافته است. از ۵ آمار ضعیف‌تر در زمینه آتش تهاجمی ۳ مورد به لالیگا و ۲ مورد به سری آ اختصاص دارد. به این ترتیب می‌توان لیگ آلمان و انگلیس را (مطابق آماری که در سال‌های گذشته هم به ترتیب جریان داشت) پرگل‌ترین لیگ‌های اروپا نامید. با این حال گل‌های زده ممکن است ناشی از اشتباهات دفاعی باشد و معیار قابل اعتمادتر، مقایسه همزمان آمار گل‌های زده و آمار گل‌های مورد انتظار است.
فصل جاری لالیگای اسپانیا با تنها ۲.۴۹ گل زده در هر مسابقه بدترین رکورد سال‌های اخیر را به خود اختصاص داده؛ هرچند هنوز تا پایان فصل راهی طولانی باقی مانده و فرصت فراوانی برای تغییر در این الگو وجود دارد. جالب اینکه در طرف دیگر نمودار، بوندس‌لیگای یک آلمان در این فصل رکورد ۳.۴۸ گل در هر مسابقه را به ثبت رسانده که حداقل در ۱۸ سال اخیر در کل اروپا بی‌سابقه است. جز فصل گذشته لیگ برتر انگلیس (۳.۲۸ گل در هر مسابقه) هیچ لیگ دیگری حتی به مرز این آمار نزدیک هم نشده. لیگ یک فرانسه هم امسال با رکوردشکنی در آمار گل‌های زده آغاز شده و رکورد ۳.۱ گل در هر مسابقه برترین آمار ثبت‌شده تاریخ این لیگ خواهد بود؛ هرچند راهی طولانی تا پایان فصل باقی مانده. وجهه دفاعی فوتبال اسپانیا در این آمار به وضوح مشخص است. باشگاه‌های شاغل در لالیگا در هر مسابقه روی هم ۲۴ شوت روانه دروازه حریف می‌کنند اما آمار تمام لیگ‌های دیگر از ۲۶ بالاتر نشان می‌دهد و در بوندس‌لیگا به ۲۷.۴ شوت در هر مسابقه می‌رسد. تعداد شوت‌های حاصل از ضدحملات سریع هم در فصل جاری با افزایش قابل مواجهه‌ای در لیگ‌های معتبر اروپایی مواجه شده. آمار ۲.۱ شوت حاصل از حملات سریع در بوندس‌لیگا در صورت تداوم می‌تواند رکورد ثبت‌شده تاریخ ۵ لیگ معتبر اروپایی باشد. این آمار در رقابت‌های فصل جاری لیگ یک فرانسه ۱.۸۶ در لیگ برتر ۱.۷۷ در لالیگا ۱.۶۶ و در سری آ ۱.۵ شوت حاصل از ضدحمله در هر مسابقه است و در هر ۵ لیگ به رکوردهای تاریخی نزدیک می‌شود. آمار دیگر تغییر یافته که در طول سال‌های اخیر، تعداد شوت‌های شلیک‌شده از داخل محوطه جریمه نام دارد. در فصل ۰۷-۲۰۰۶ تنها ۵۱.۴ درصد از شوت‌های هر مسابقه در ۵ لیگ معتبر اروپایی از داخل محوطه جریمه شلیک می‌شد اما این آمار در فصل گذشته به ۶۵.۴ درصد و در فصل جاری به ۶۶.۴ درصد رسید. رده‌بندی لیگ‌ها در این زمینه با توجه به فاصله نزدیک چندان معنادار نیست. در فصل ۰۷-۲۰۰۶ نزدیک به ۸۱.۹ درصد گل‌ها از داخل محوطه زده شد. این آمار در فصل گذشته به ۸۸.۴ درصد رسید.
طی سال‌های اخیر همچنین بسامد گل‌های به ثمر رسیده با ضربه سر هم در همه لیگ‌ها افزایش یافته و شوت‌های حاصل از ضربات سر در فصل جاری، بیش از ۴ مورد در هر مسابقه در هر ۴ لیگ معتبر (جز لیگ یک فرانسه) بود.
