عربستان در جام طلایی کونکاکاف چه می‌کند؟/ جلوه‌های جاه‌طلبی شاهزاده‌های متمول
به گزارش فوتبال ۳۶۰، کونکاکاف ماه گذشته قرعه‌کشی رسمی جام طلایی ۲۰۲۵، مهم‌ترین تورنمنت دوسالانه فوتبال مردان در قاره آمریکای شمالی و مرکزی را در شهر میامی فلوریدا برگزار کرد. جام طلایی تابستان امسال به‌عنوان آزمونی حیاتی برای تیم ملی آمریکا پیش از جام جهانی ۲۰۲۶ خواهد بود؛ جامی که بیش‌تر بازی‌هایش در خاک این کشور برگزار می‌شود. فرآیند قرعه‌کشی، آمریکا را در گروه چهارم در کنار هائیتی، ترینیداد و توباگو و عربستان سعودی قرار داد.
چرا یک کشور از خاورمیانه در یک رقابت منطقه‌ای در آن سوی جهان حضور دارد؟ پاسخ در پیچ‌وخم‌های عجیبی نهفته است که فوتبال جهانی اغلب با آن مواجه می‌شود. عربستان سعودی به‌عنوان «میهمان رسمی و دعوت‌شده» کونکاکاف در این تورنمنت حضور دارد و این سنت از اوایل تأسیس این تورنمنت آغاز شده؛ وقتی کشورهایی مانند برزیل، کره جنوبی و آفریقای جنوبی به‌عنوان میهمان شرکت کردند. این رویه در اوایل هزاره جدید متوقف شد اما در دوره ۲۰۲۱ با دعوت از قطر، یک دولت اقتدارگرای دیگر حوزۀ خلیج فارس در سال پیش از میزبانی جام جهانی ادامه یافت. قطر البته در دوره ۲۰۲۳ هم حضور داشت. کونکاکاف تنها ۸ روز پس از اینکه عربستان سعودی میزبانی جام جهانی ۲۰۳۴ را در دسامبر ۲۰۲۴ قطعی کرد، این کشور را میهمان رسمی جام طلایی نامید.
ویکتور مونتالیانی، رئیس کونکاکاف، در بیانیه رسمی گفت: «ما بسیار خوشحالیم از طریق رابطه‌مان با کنفدراسیون فوتبال آسیا توانسته‌ایم با فدراسیون فوتبال عربستان سعودی و رئیس آن، یاسر المسحل، هم در داخل و هم خارج از زمین همکاری کنیم. مشتاقانه منتظر استقبال از یکی از برترین تیم‌های ملی مردان آسیا برای رقابت با بهترین‌های کونکاکاف هستیم.»
۳ تیم برتر جام طلایی (آمریکا، کانادا و مکزیک) به‌عنوان میزبانان مشترک، قبلاً به جام جهانی ۲۰۲۶ صعود کرده‌اند. آن‌ها به حریفان جدی در یک محیط رقابتی نیاز داشتند اما به‌جای رقبای سطح اول، عربستان سعودی را دریافت کردند؛ تیمی که در حال حاضر در مسیر صعود به جام جهانی با مشکل مواجه است. به نظر می‌رسد عربستان در ازای کمک مالی قابل‌توجه به کونکاکاف، این جایگاه را به دست آورده.
در بیانیه مطبوعاتی اعلام حضور عربستان سعودی در جام طلایی به شراکت کونکاکاف با صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان سعودی (تحت ریاست ولیعهد محمد بن سلمان) اشاره‌ای نشده. انتظار می‌رود تزریق سرمایه‌های PIF به توسعه فوتبال در آمریکای شمالی کمک کند و به برگزاری تورنمنت‌های بیش‌تر برای مردان، زنان و جوانان بینجامد. محمد السیاد از مدیران PIF، در آن زمان گفت: «ما با هم مجموعه‌ای از ابتکارات را پیش خواهیم برد تا تأثیر مثبت و پایداری در تمام رقابت‌های کونکاکاف ایجاد کنیم.»
این اولین تلاش رژیم سعودی برای بهره‌برداری از دنیای ورزش به نفع خود نیست و قطعاً آخرین هم نخواهد بود. PIF در سال‌های اخیر با سرمایه‌گذاری‌های تهاجمی و خریدهای استراتژیک، ورزش جهانی را بازسازی کرده تا نفوذ سیاسی و قدرت نرم پادشاهی این کشور را تقویت کند. از خرید باشگاه‌های برتر فوتبال مانند نیوکاسل تا برنامه‌های جاه‌طلبانه در بوکس، گلف و ورزش‌های الکترونیکی. PIF به رژیم سعودی امکان داده تا از ورزش به‌عنوان ابزاری دیپلماتیک و اقتصادی استفاده کند؛ هرچند نگرانی‌هایی درباره تضاد منافع، حاکمیت و تسلط فزاینده اقتدارگرایان بر ورزش جهانی ایجاد کرده.
همکاری کونکاکاف با PIF پس از آن صورت گرفت که این کنفدراسیون، شرکت نفت دولتی عربستان موسوم به آرامکو را به‌عنوان «شریک رسمی انرژی» در تمام رقابت‌های تیم‌های ملی و باشگاهی کونکاکاف معرفی کرد. سپس اعلام شد ریاض ایر، به عنوان «شریک رسمی خطوط هوایی» در یک قرارداد چندسالانه انتخاب شده. این شرکت هواپیمایی متعلق به PIF، حامی مالی پیراهن اتلتیکو مادرید است.
دولت آمریکا نگرانی‌هایی درباره فعالیت‌های این صندوق در ایالات متحده ابراز کرده. سناتور ریچارد بلومنتال (دموکرات از کنتیکت)، عضو ارشد کمیته دائمی تحقیقات سنای آمریکا در حال بررسی این موضوع است؛ چگونه دولت سعودی از صندوق ثروت حکومتی خود برای نفوذ در آمریکا استفاده می‌کند؟ او تلاش‌های فعلی برای ادغام بین لیگ گلف LIV متعلق به سعودی‌ها و تور جهانی PGA را بررسی می‌کند. با این حال، PIF برای مانع‌تراشی در این تحقیقات در عربستان سعودی علیه شرکت‌های همکار خود شکایت‌هایی تنظیم کرده تا از پاسخگویی آن‌ها به احضاریه‌های صادرشده توسط این کمیته جلوگیری کند.
دولت ترامپ به‌طور فعال ظرفیت دولت آمریکا برای مبارزه با نفوذ خارجی را تضعیف می‌کند. اجرای قوانینی مانند قانون ثبت نمایندگان خارجی (FARA) را کاهش می‌دهد و بخش‌هایی که وظیفه تحقیق درباره تلاش‌های نفوذ خارجی را دارند، تضعیف می‌کند. دولت سعودی به‌خوبی می‌تواند از این آسیب‌پذیری بهره‌برداری کند؛ به‌ویژه از طریق گسترش حضور PIF در ورزش جهانی.
پادشاهی عربی سعودی با استفاده از ورزش به‌عنوان بخشی از یک راهبرد ملی، نفوذ خود را در آمریکای شمالی عمیق‌تر و تصویر جهانی خود را پیش از جام جهانی ۲۰۳۴ تقویت می‌کند و انتقادات رسانه‌ای از سابقه حقوق بشری خود را یکی‌یکی از بین می‌برد؛ یک سیاست کاملاً موفق.
حضور عربستان سعودی در جام طلایی فقط یک موضوع فوتبالی نیست. پادشاهی سعودی از جام طلایی برای نفوذ رو به رشد خود استقاده می‌کند و آخرین عرصه نخواهد بود!
