هر آنچه لازم است از مسابقات فوتبال المپیک بدانید؛ در انتظار پایان حسرت ۳۲ ساله اروپا
به گزارش فوتبال ۳۶۰، هنوز ۳ روز تا برگزاری مراسم افتتاحیه المپیک تابستانی ۲۰۲۴ در شهر پاریس باقی مانده اما رقابتهای فوتبال از فردا با برگزاری هر ۸ مسابقه هفته اول دور گروهی در رشته مردان آغاز میشود و تیمهای ملی زنان هم از روز پنجشنبه وارد کارزار رقابت میشوند. المپیک سیوسوم در غیاب برزیل، فاتح هر ۲ دوره اخیر این رقابتها، یک قهرمان جدید به جهان فوتبال معرفی میکند. تورنمنت فوتبال المپیک ۲ روز قبل از افتتاحیه رسمی آغاز میشود و تا یک روز پیش از مراسم اختتامیه ادامه خواهد داشت.
فوتبال مثل همیشه نه فقط در شهر میزبان (پاریس)، بلکه در ۶ شهر دیگر یعنی بوردو، مارسی، نانت، نیس، سنتاتین و دسینشارپیو برگزار میشود و ۲۸ تیم مردان و زنان بر سر ۲ دسته مدال این رشته به رقابت خواهند پرداخت. کانادا به عنوان مدافع عنوان قهرمانی رشته زنان پا به فرانسه میگذارد اما تیم المپیک مردان برزیل بعد از کسب طلای ریو ۲۰۱۶ و توکیو ۲۰۲۰، قادر به صعود از مرحله مقدماتی نشد و پایینتر از آرژانتین و پاراگوئه (تنها نمایندگان آمریکای جنوبی) به کار خود خاتمه داد. مرحله مقدماتی در اوج حساسیت و با رقابت نزدیک دنبال شد و جز فرانسه میزبان، تنها ۴ تیم ژاپن، نیوزیلند، اسپانیا و ایالات متحده قادر به صعود در هر ۲ رشته مردان و زنان شدند.
نحوه صعود تیمها
جام ملتهای زیر ۲۳ سال آسیا (۲۰۲۴): ژاپن، ازبکستان و عراق
جام ملتهای زیر ۲۱ سال اروپا (۲۰۲۳): اسپانیا، رژیم صهیونیستی و اوکراین
جام ملتهای زیر ۲۰ سال کونکاکاف (۲۰۲۲): ایالات متحده و جمهوری دومینیکن
جام ملتهای زیر ۲۳ سال آفریقا (۲۰۲۳): مراکش، مصر و مالی
مقدماتی المپیک در اقیانوسیه: نیوزیلند
مقدماتی المپیک در کانمبول: آرژانتین و پاراگوئه
پلیآف سهمیه چهارم آسیا و آفریقا: گینه
در فوتبال زنان بیشتر کنفدراسیونهای عضو فیفا مرحله مقدماتی جداگانهای برای سهمیههای المپیک برگزار کردند اما در اروپا رقابتهای لیگ ملتها و در کونکاکاف و کانمبول، جام قارهای تکلیف نمایندگان را مشخص کرد.
گروهبندی رقابتها
فوتبال المپیک در رشته مردان با حضور ۱۶ تیم در ۴ گروه برگزار میشود که تیمهای اول و دوم هر گروه راهی مرحله حذفی میشوند. در این دوره هم مانند توکیو ۲۰۲۰ در تمام مسابقات از سیستم بازبینی ویدیویی (VAR) استفاده میشود.
گروه اول: فرانسه، آمریکا، گینه و نیوزیلند
گروه دوم: آرژانتین، مراکش، عراق و اوکراین
گروه سوم: اسپانیا، ازبکستان، مصر و دومینیکن
گروه چهارم: ژاپن، پاراگوئه، مالی و رژیم صهیونیستی
فوتبال زنان با حضور ۱۲ تیم در ۳ گروه برگزار میشود و در پایان مرحله گروهی تنها ۴ تیم به خانه برمیگردند؛ علاوه بر تیمهای اول و دوم هر گروه، از بین تیمهای سوم هم ۲ تیم برتر راهی مرحله یک چهارم نهایی میشوند.
گروه اول: فرانسه، کانادا، کلمبیا و نیوزیلند
گروه دوم: آمریکا، آلمان، زامبیا و استرالیا
گروه سوم: اسپانیا، برزیل، ژاپن و نیجریه
تقویم فشرده المپیک تابستانی به گونهای است که همه بازیها در فواصل ۷۲ ساعته اتفاق میافتد و تیمها در مراحل گروهی و حذفی کمتر از ۳ شبانهروز بین هر ۲ مسابقه استراحت میکنند. تنها استثنا مسابقه نهایی ۲ تورنمنت مردان و زنان است که ۴ روز بعد از بازیهای مرحله نیمهنهایی برگزار میشود.
چهارشنبه ۳ مرداد؛ هفته اول دور گروهی مردان
پنجشنبه ۴ مرداد؛ هفته اول دور گروهی زنان
جمعه ۵ مرداد؛ افتتاحیه المپیک پاریس ۲۰۲۴
شنبه ۶ مرداد؛ هفته دوم دور گروهی مردان
یکشنبه ۷ مرداد؛ هفته دوم دور گروهی زنان
سهشنبه ۹ مرداد؛ هفته سوم دور گروهی مردان
چهارشنبه ۱۰ مرداد؛ هفته سوم دور گروهی زنان
جمعه ۱۲ مرداد؛ مرحله یک چهارم نهایی مردان
شنبه ۱۳ مرداد؛ مرحله یک چهارم نهایی زنان
دوشنبه ۱۵ مرداد؛ مرحله نیمهنهایی مردان
سهشنبه ۱۶ مرداد؛ مرحله نیمهنهایی زنان
پنجشنبه ۱۸ مرداد؛ ردهبندی مردان
جمعه ۱۹ مرداد؛ فینال مردان و ردهبندی زنان
شنبه ۲۰ مرداد؛ فینال زنان
یکشنبه ۲۱ مرداد؛ اختتامیه المپیک تابستانی
محدودیت سنی بازیکنان
تیمهای ملی زنان با ترکیب کامل بزرگسالان در المپیک حاضر میشود وتیم ملی اسپانیا با شاکله اصلی تیم قهرمان جام جهانی ۲۰۲۳ (شامل ۱۵ بازیکن از مجموع ۱۸ نفر) به پایتخت فرانسه میرسد. تیمهای مردان اما طبق مقررات فیفا با ترکیب زیر ۲۳ سال پا به پاریس میگذارند و هر تیم تنها میتواند از حداکثر ۳ بازیکن بالای ۲۳ سال در ترکیب خود بهره ببرد، هرچند تیمهایی مانند ژاپن از سهمیه بزرگسال خود استفاده نکردهاند. ترکیب کلی تیمها تنها ۱۸ عضو دارد. هر کشور میتواند فهرست ۴ نفره از بازیکنان ذخیره را هم تحویل دهد که در صورت مصدومیت بازیکنان اصلی به اردو اضافه میشوند.
بازیکنان بالای ۲۳ سال تیمهای شاخص
فرانسه: الکساندر لاکازت از المپیک لیون، ژان فیلیپ ماتتا از کریستال پالاس و لویک بالده از سویا
آرژانتین: خولیان آلوارس از منچسترسیتی، خرونیمو رولی از آژاکس و نیکلاس اوتامندی از بنفیکا
اسپانیا: آبل رویس از ژیرونا، سرخیو گومس از رئال سوسیداد و خوان میراندا از بولونیا
تیم المپیک فرانسه در غیاب برزیل با ترکیبی از بازیکنان باتجربه و نوستارههای جوان مدعی اصلی قهرمانی شناخته میشود. آبیها تحت هدایت تیری آنری به دنبال دومین مدال طلای خود در المپیک تابستانی (و اولین مورد بعد از المپیک ۸۴ لوسآنجلس) هستند و در صورت صدرنشینی احتمالاً در مرحله نیمهنهایی تیم ملی اسپانیا را پیش رو خواهند داشت. لاروخا در پاریس از بازیکنانی همچون فرمین لوپس و الکس بائنا بهره میبرد.
تیم المپیک آرژانتین با حضور بازیکنانی مانند تیاگو آلمادا و خولین آلوارس دیگر مدعی جدی قهرمانی شناخته میشود و از ۴ فینالیست جام جهانی ۲۰۲۲ در ترکیب خود استفاده میکند. خاویر ماسکرانو میتواند به نخستین مردی تبدیل شود که طلای المپیک را هم به عنوان بازیکن (آتن ۲۰۰۴ و پکن ۲۰۰۸) و هم در نقش سرمربی فتح میکند. نبی کیتا به عنوان فاتح فصل ۱۹-۲۰۱۸ لیگ قهرمانان اروپا به همراه لیورپول، تیم گینه، آخرین تیم صعودکننده را رهبری میکند و اشرف حکیمی یکی از سهمیههای بزرگسال تیم المپیک مراکش به شمار میرود؛ مانند الدور شومورودوف در تیم ازبکستان، فابیان بالبوئنا در پاراگوئه و محمد الننی در ترکیب تیم المپیک مصر.
در فوتبال زنان تیم ملی اسپانیا با حضور ۱۵ بازیکن از تیم قهرمان جام جهانی مدعی اصلی به شمار میرود و با ستارگانی همچون الکسیا پوتیاس، آیتانا بونماتی و سالما پارایوئلو از بارسلونا و جنیفر ارموسو، ایرینه پاردس و اولگا کارمونا، زننده گل پیروزیبخش فینال جام جهانی گذشته به پاریس میآید.
تیمهای ملی زنان آمریکا، فرانسه و آلمان به عنوان فاتح المپیک ۲۰۱۶ دیگر مدعیان قهرمانی شناخته میشوند. تیم زنان زامبیا از حضور ریچل کوندانانجی، گرانترین فوتبالیست زن تاریخ سود میبرد و مارتا، ستاره دیرپا و کهنهکار فوتبال برزیل آخرین جام ملی خود در ترکیب سلسائو را برگزار خواهد کرد.
ورزشگاههای میزبان
مجموعاً ۷ ورزشگاه در گوشه و کنار خاک فرانسه از ۵۸ مسابقه تورنمنت مردان و زنان میزبانی میکنند.
ورزشگاه پارک دپرنس در پاریس
ورزشگاه نیس
ورزشگاه بوردو
ورزشگاه مارسی (ولودروم)
ورزشگاه دولا بوژوار در نانت
ورزشگاه لیون در دسین شارپیو
ورزشگاه جفری گیشار در سناتین
تاریخ فوتبال المپیک
فوتبال نخستین بار در دومین دوره المپیک (پاریس ۱۹۰۰) به این رقابتها اضافه شد و حالا بار دیگر در پایتخت فرانسه به عنوان یکی از ورزشهای اصلی و ثابت حاضر خواهد بود. ورزش برتر از آن سال به بعد در تمام دورههای المپیک حاضر بوده؛ البته به جز دوره ۱۹۳۲ در لسآنجلس که به دلیل افزایش اهمیت جام جهانی، فیفا شاهد برگزاری فوتبال نبود. نمایندگان اروپا تا سال ۱۹۹۲ بارسلون یکسره طلای فوتبال را درو میکردند اما در ۳۲ سال گذشته هیچ تیم اروپایی قادر به قهرمانی المپیک نشده و از ۹۶ آتالانتا به بعد تنها نمایندگان آفریقا و آمریکای لاتین به مدال طلا دست یافتهاند. فوتبال زنان از سال ۱۹۹۶ به المپیک اضافه شد و تیم ملی زنان ایالات متحده در ۴ مورد از ۵ دوره نخست (آتالانتا ۹۶، آتن ۲۰۰۴، پکن ۲۰۰۸ و لندن ۲۰۱۲) به عنوان قهرمانی دست یافت. المپیک ۲۰۲۰ توکیو اما با قهرمانی تیم ملی زنان کانادا به پایان رسید.
پرافتخارترین تیمهای تاریخ
مجارستان و پادشاهی متحد انگلیس و ایرلند شمالی با ۳ عنوان قهرمانی پرافتخارترین تیمهای تاریخ المپیک در رشته فوتبال مردان به شمار میروند. هر ۳ قهرمانی مجارستان در دهه ۵۰ و ۶۰ به دست آمده و این کشور با یک مدال نقره و یک برنز در جدول افتخارات بالاتر از پادشاهی متحد قرار میگیرد. هر ۳ طلای بریتانیاییها پیش از سال ۱۹۱۲ به دست آمده و آنها مدال دیگری در کارنامه ندارند. برزیل با ۲ طلا و ۳ نقره در رده بعدی قرار دارد و با مجموع ۷ مدال رکورددار است اما از ۷ تیم پرافتخار تاریخ فوتبال المپیک تنها یک تیم در پاریس ۲۰۲۴ حاضر است؛ آرژانتین با ۲ طلا و ۲ نقره. در ۷ دوره اخیر المپیک در فوتبال مردان به ترتیب نیجریه، کامرون، آرژانتین، آرژانتین، مکزیک، برزیل و برزیل به قهرمانی رسیدهاند.
در فوتبال زنان اما آمریکا با کسب ۶ مدال از مجموع ۷ دوره برگزاری این رقابتها رکورددار است. در ۷ دوره فوتبال زنان المپیک به ترتیب تیمهای آمریکا، نروژ، آمریکا، آمریکا، آمریکا، آلمان و کانادا به عنوان قهرمانی دست یافتهاند.