میزبانی آمریکا، گذرگاه بزرگ تاریخ جام جهانی؛ دور دنیا در 39 روز

به گزارش فوتبال 360، روز شمار آغاز جام‌جهانی 2026 به کمتر از 365 رسیده و قرار است بیست‌وسومین دوره برگزاری این رقابت‌ها، سال آینده به میزبانی 3 کشور از آمریکای شمالی برگزار شود. ایالات متحده آمریکا، کانادا و مکزیک وظیفه پذیرایی از میهمانان را برعهده خواهند داشت که در این میان، مکزیک و ایالات متحده آمریکا به میزبانی از جام‌جهانی فوتبال آشنا هستند.
آمریکا در سال 1994 به‌تنهایی میزبان جام‌جهانی بوده و مکزیک به‌زودی تبدیل به نخستین کشور جهان با سابقه میزبانی از دیدارهای 3 دوره متفاوت جام‌جهانی خواهد شد. این کشور ابتدا سومین قهرمانی برزیل با پله را شاهد بود و سپس افتخار پذیرایی از دیگو آرماندو مارادونا در جشن قهرمانی جام‌جهانی 1986 را داشت. 
کانادا، دیگر کشور میزبان در این رویداد نام دارد و  برای نخستین مرتبه از جام‌جهانی مردان پذیرایی می‌کند. آن‌ها پیش از این صرفاً سابقه میزبانی از جام‌جهانی زنان در سال 2015 را داشته‌اند. رقابت‌های جام‌جهانی 2026 قرار است برای نخستین بار با حضور 48 تیم برگزار شود.

ریسک میزبانی از نخستین جام‌جهانی 48 تیمی

آب و هوای آمریکا در تابستان، باتوجه به تغییرات اقلیم، باعث شده نگرانی‌ها از چگونگی برگزاری جام‌جهانی 2026 بیش‌تر شود. در رقابت‌های جام‌جهانی باشگاه‌ها  دیدارهایی به سبب شرایط جوی تا 2 ساعت نیز به تعویق افتاده یا متوقف شده‌اند.
با این حال ارزش میزبانی از جام‌جهانی فوتبال مردان بر خلاف المپیک به ریسک کاندیداتوری‌اش می‌ارزد و کشوری که جام جهان‌نما را در استادیوم‌هایش می‌بیند، رشد اقتصادی چشم‌گیری به خود خواهد دید. اولین دوره برگزاری جام‌جهانی به میزبانی اروگوئه برگزار شد تا این کشور جشن صدمین سالگرد تدوین قانون اساسی‌اش را به رخ جهانیان بکشد و برای این مهم، استادیوم سنتناریو ساخته شد. 

آن سوی نیمکت‌ها

در اولین دوره برگزاری مسابقات، اروگوئه میزبان، جام قهرمانی را بالای سر برد و استفاده از امتیاز میزبانی فراتر از احتمال به دست آوردن موفقیت‌های ورزشی از منظر موفقیت‌های اقتصادی هم فوق‌العاده به نظر می‌رسد. از آمریکا 1994 و آلمان 2006 گرفته تا آفریقای جنوبی 2010، برزیل 2014 و قطر 2022، میزبانی از جام‌جهانی به شیوه‌های متفاوت و با پتانسیل‌های مختلف کشورها، همچون 2 روی سکه خواهد بود و ممکن است به سبب ایجاد شغل و سرمایه‌گذاری، پروژه‌ای موفق عنوان بگیرد یا با درصد احتمال کم‌تر، منجر به افزایش نرخ فقر در کشوری نه‌چندان توسعه یافته باشد.
پس از برگزاری جام‌جهانی 2010، آفریقای جنوبی موفق شد چهره قاره سیاه را از مسیر توسعه گردشگری تغییر دهد و قطر 2022 که نخستین میزبان جام‌جهانی از خاورمیانه بود، گران‌قیمت‌ترین میزبانی از تورنمنت در تاریخ جام‌جهانی را به نام خود زد. پیش‌بینی می‌شود میزبانی آمریکا از جام‌جهانی 2026  نقطه عطفی در تاریخ این مسابقات باشد و در نهایت ممکن است عربستان سعودی در سال 2034 به‌عنوان نخستین «تنها میزبان» جام‌جهانی با حضور 48 تیم، موفقیتی چشم‌گیر را به نام خود بزند. 

مسیر متفاوت عربستان سعودی

با این حال، صرف نظر از جنبه اقتصادی و با تکیه بر آمار صرفاً ورزشی، باید عنوان کرد میزبانی از جام‌جهانی رابطه مستقیمی با بهبود عملکرد تیم‌ها در مستطیل سبز خواهد داشت. پیش از آغاز جام‌جهانی 2022، بسیاری پیش‌بینی می‌کردند قطر موفق به صعود تا جمع 16 تیم برتر جام‌جهانی شود اما این تیم اگرچه به حذف از دور گروهی رضایت داد اما تاثیر بهبود زیرساخت‌های اقتصادی و فوتبالی با تکیه بر نفت و گاز خلیج فارس را در 2 قهرمانی متوالی‌اش در قاره آسیا دید.
قطر در سال‌های 2019 و 2023 موفق شد در جام ملت‌های آسیا به قهرمانی برسد و دستاوردی که تیم‌هایی چون ایران، عربستان سعودی و کره‌جنوبی سال‌هاست برای تکرار آن لحظه‌شماری می‌کنند را عنابی‌پوشان حاشیه خلیج فارس با منابع انسانی نه‌چندان غنی و جمعیتی اندکی بیش از 3 میلیون نفر، در چشم بر هم زدنی به نام خود زدند. ضمن اینکه نباید توسعه اقتصاد فوتبال قطر در کالبد پاری‌سن‌ژرمن را پس از قهرمانی در لیگ قهرمانان اروپا و صعود به فینال جام‌جهانی باشگاه‌ها نادیده گرفت. 

قهرمانی میزبان، بی‌سابقه در هزاره سوم!

در تاریخ جام‌جهانی فوتبال، 6 بار سابقه داشته کشور میزبان در نهایت شاهد قهرمانی تیم ملی‌اش در خانه باشد (اروگوئه 1930، ایتالیا 1934، انگلیس 1966، آلمان غربی 1974، آرژانتین 1978 و فرانسه 1998). در 7 دوره هم تیم ملی میزبان موفق شده مسیرش را به جمع 4 تیم برتر مسابقات برساند. 2 تیم برزیل 1950 و سوئد 1958 تجربه تلخ شکست در فینال جام‌جهانی را داشته‌اند.
تیم‌های شیلی 1962، ایتالیا 1990، کره‌جنوبی 2002، آلمان 2006 و برزیل 2014 به نیمه‌نهایی رسیدند و درحالی که 8 تیم دیگر همواره به‌عنوان میزبان از دور گروهی صعود کرده‌اند، آفریقای جنوبی 2010 و قطر 2022 تنها تیم‌های تاریخ هستند که از صعود از دور گروهی در تورنمنت خانگی عاجز بوده‌اند.
آمریکا در میزبانی پیشین به مرحله یک‌هشتم نهایی صعود کرد و این دستاورد توسط ژاپن در سال 2002 تکرار شد. جام‌جهانی 1994 پنجمین حضور تاریخ میزبان (آمریکا) در جام جهانی بود و ژاپن در سال 2002 با کسب امتیاز میزبانی موفق شد برای دومین بار سهمیه حضور در جام‌جهانی را به چنگ آورد. دومین حضوری که به لطف میزبانی، به نخستین صعود تاریخ از دور گروهی مسابقات ختم شد.

* امیرعباس زمانیان